سید محمود نجاتی حسینی (خراسانی)^۱

^۱ دین پژوه – مدیر گروه دین انجمن انسان شناسی ایران                      nejati.hosseini@gmail.com

چکیده

از حیث جامعه‌شناختی صلح، نقیض “ناصلح” است، یعنی  نبود جنگ، تضاد، تناقض، تخاصم، نزاع، مناقشه، خشونت، تبعیض و تعصب. “صلح” زمینه‌ساز آرامش فرهنگی، آسایش مدنی، امنیت سیاسی، ثبات حقوقی و نظم اجتماعی است. در متون حکمتی دینی، می‌توان شاهد آموزه‌هایی درباره “صلح‌خواهی- گرایی- سازی”  بود. منظور از “حکمت” نیز همان قواعد عملی یک زندگی اخلاقی معنوی‌اند. حکمت (ها) توصیه‌ها و خط‌مشی‌ها و رهنمودهای ارزشی هنجاری معنوی جهان شمولی هست (ند) برگرفته از الاهیات و فلسفه و تجربه زیسته بشری که هم انسان مدارانه‌اند و هم‌زیستنی سعادت‌مند را به صورتی عام‌گرایانه و فراسوی محدودیت‌های فرهنگی و آن سوی مرزبندی‌های عقیدتی ادیان رسمی و فراتر از قید و بندهای محلی‌گرایانه و خاص‌گرا توصیه و ترویج و تبلیغ کرده و تذکر و آموزش نیز می‌دهند. از این لحاظ و تا جایی که با “حکمت اسلامی” مرتبط است، در چند متن دینی که از جنس معارف اسلامی و شیعی‌اند ؛ می توان به این حکمت دست یافت و اخلاقیات صلح را در متن این متون به صورت هرمنوتیکی و معناکاوانه آن فهم کرد.این متون مورد مطالعه عبارتند از: «نهج الفصاحه، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه، رساله الحقوق، مثنوی شریف معنوی».

واژگان کلیدی: اخلاقیات اجتماعی صلح، شبکه متون دینی، معارف اسلامی و شیعی، نهج الفصاحه، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، رساله الحقوق، مثنوی شریف معنوی

مشاهده مقاله